Türklerin İlk Yurdu Orta Asya (Türkistan) Türklerin ilk yurdu Orta Asya’dır. Orta Asya; Doğuda Kingan Dağları, batıda Hazar Gölü, kuzeyde Altay Dağları, güneyde ise Hindikuş ve Karanlık Dağlar ile çevrili olan bölgenin adıdır. Sert karasal iklimin yaşandığı bölgenin bitki örtüsü bozkırdır. Yıl boyunca çok az yağış alan bölgede, kış mevsimi boyunca sıcaklıklar -50 derecenin altına düşmektedir. Orta Asya’nın bu zorlu coğrafyası, Türklerin yaşam şekillerini ve kültürünü şekillendirmiştir. Karasal iklimin bitki örtüsü olan bozkır, Türklerin hayvanlarını otlatabilmesi için geniş bir imkân sunmuştur. Ancak tarıma elverişli alanların azlığı nedeniyle tarımsal faaliyetler gelişmemiştir. Buna bağlı olarak Türkler göçebe bir yaşamı benimsemişlerdir. Keçeden yaptıkları büyük çadırlarda yaşayan Türkler; koyun ,at, sığır gibi hayvanları beslemişlerdir. Hayvanlarına otlak bulabilmek için yıl içerisinde yaylak ve kışlak adı verdikleri yerlere göç etmişlerdir. Ayrıca Orta Asya’nın bu zorlu şartları, Türklerin savaşçı ve teşkilatçı bir millet olmalarını sağlamıştır. Türkler bu özellikleri sayesinde Orta Asya’da, her biri dünya tarihinde çok önemli yere sahip olan devletler kurmuşlardır. Bu devletlerden bazıları ; Asya Hun Devleti, I. Köktürk Devleti, II. Köktürk Devleti ve Uygur Devleti’dir. Kamber EKİNCİ 8 Orta Asya İlk Türk Devletleri Asya Hun Devleti: Tarihte bilinen ilk Türk devletidir. Kurucusu, Teoman’dır Merkezleri Orhun ve Selenga Nehirleri arasındaki Ötügen’dir. Teoman Çin üzerine seferler düzenlemiş bunun sonucunda Çinliler bu seferleri durdurmak amacıyla Çin Seddi’ni yapmışlardır. En parlak dönem Mete Han dönemidir. (M.Ö. 209 – M.Ö. 174) Mete Han döneminde bütün Türk kavimleri ilk kez bir bayrak altında toplanmış, Çin‘e seferler düzenleyerek Çin’i vergiye bağlamıştır. Mete Han tarihte ilk kez orduda onluk sistemi uygulayarak ilk düzenli orduyu oluşturmuştur. Ekonomik açıdan büyük önem taşıyan İpek Yolu kontrol altına alınmıştır. Oğuz Kağan Destanı Hunlara aittir. Mete Han’ın ölümünden sonra devlet zayıflayarak doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Batı Hunları Karadeniz’in kuzeyine göç ederek Kavimler Göçü’ne neden olurken Doğu Hunları Çin hâkimiyetine girdi. Kavimler Göçü Kuzey Hunlarının, Balamir yönetiminde Hazar Denizi ve Karadeniz’in kuzeyinden batıya göç edip Tuna Nehrine kadar ilerlemesi, önüne çıkan bazı kavimlerin batıya kaçıp Roma İmparatorluğuna sığındığı yer değiştirme olayına Kavimler Göçü denir. Kavimler Göçünün Sonuçları: Türk kültürü Avrupa’ya taşındı. Roma İmparatorluğu ikiye ayrıldı İlk çağ bitti, Orta çağ başladı. Hunlardan kaçan kavimler Avrupa’nın sosyal yapısını değiştirdiler. Avrupa Hun Devleti kuruldu Feodalite rejimi(toprak hâkimiyetine dayalı devlet sistemi) kuruldu Köktürkler (Göktürkler) Kurucusu Bumin Kağan’dır Başkenti Ötügen’dir Türk adıyla kurulan ilk Türk devletidir Bumin Kağan ülkenin doğusunu kendisi batısını kardeşi İstemi Yabgu ile yönetmiştir İstemi Yabgu İpek Yolu üzerinde hâkimiyet kurabilmek için önce Sasaniler‘le birleşerek Akhunlar‘ı yıkmış, sonra Bizans‘la ittifak yaparak Sasaniler‘i yenerek İpek Yolu’nu kontrol altına almışlardır En güçlü olduğu dönem Mukan Kağan dönemidir Mukan Kağan döneminden sonra taht kavgaları başlamış devlet doğubatı olmak üzere ikiye ayrılmış daha sonra da Çin hâkimiyetine girmiştir. Çin hâkimiyetine girdikten kısa bir süre sonra İlteriş (Kutluk) Kağan öncülüğünde tekrar toparlanan Köktürkler II. Köktürk Devleti’ni kurdu. II. Köktürk Devleti’nin en parlak olduğu dönem Bilge Kağan dönemidir. Bilge Kağan döneminden sonra devlet zayıflamış ve 745’te Uygur, Karluk ve Basmil boyları tarafından yıkılmıştır. Ergenekon Destanı ve Orhun Yazıtları Köktürklere aittir Kamber Ekinci