TERAKKİPERVER (İLERİCİ) CUMHURİYET FIRKASI |
Kurulma Nedeni
|
| Özellikleri Cumhuriyet döneminin ikinci siyasi partisi ve ilk muhalefet partisidir. Ülkemizde çok partili hayata geçişin ilk denemesidir. Cumhuriyet Halk Fırkası üyesiyken Mustafa Kemal ile görüş ayrılığına düşen Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Rauf Orbay, Adnan Adıvar ve Refet Bele tarafından kuruldu. 17 Kasım 1924’te kurulmuştur. Genel Başkanı Kazım Karabekir’dir. Parti ilk şubesini Urfa‟da açtı. Tek dereceli seçim sistemini savunmuştur. Kadınlara siyasi hakların verilmesini savunmuştur. Ekonomide liberalizmi(serbest ekonomi) benimsedi. “Parti, dini inançlara saygılıdır.” ifadesini kullandığından kısa sürede bütün rejim muhalifleri ve eski düzen yanlıları bu partide toplanmaya başladılar. Ayrıca Cumhuriyet Halk Partisi‟ne tepki gösterenler bu partide toplandılar. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın bazı üyelerinin, Şeyh Sait isyanının çıkmasında rolü olduğu gerekçesi ile 5 Haziran 1925’te bu parti kapatılmıştır. Bu partinin kapatılması ile ülkemizde çok partili hayata geçişin ilk denemesi başarısızlıkla sonuçlanmış oldu. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın faaliyetleri, daha çok yeni olan Cumhuriyet rejiminin henüz çok partili sistem için hazır olmadığını gösterir. Bu nedenle 1930‟a kadar ikinci bir muhalefet partisi kurulmamıştır Kaynak: Alper Hoca |