BİLİM İNSANLARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ
İcat (Buluş): Bir aleti, aygıtı ve yöntemi ilk kez bulma işine icat (buluş) denir.
Mucit (Buluş yapan): Yeni bir buluş ortaya koyan (icat eden) kişiye denir.
Kaşif: Var olan ancak bilinmeyen bir şeyi bulan, ortaya çıkaran, keşfeden kimsedir. Daha çok coğrafi keşifleri yapan kişilere denir.
Bilim: Evrenin ve olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgiler bütününe bilim denir.
Bilim İnsanı: bilimsel bilgiye ulaşmak için sistematik olarak çalışan kişilere bilim insanı denir.
Bilimsel Düşünme: Mevcut bilgileri kullanarak yeni bilgiler ortaya çıkarma çabasına bilimsel düşünme denir.
- İnsanlar geçmişte ağır yükleri bir yerden başka bir yere kas gücüyle taşıyorlardı. Ardından yük taşımak için yuvarlanan ağaç kütüklerini kullanmaya başladılar. Bu sistem ilerleyen yıllarda tekerleğin icadına katkı sağladı.
- İnsanlar geçmişte aydınlanmak için yalnızca güneş ışığından faydalanıyordu. Gece için ise insanlar çeşitli aydınlatma araçlarına ihtiyaç duyuyorlardı. Ateşin keşfinden sonra geliştirilen meşale insanların ilk aydınlatma araçlarından biriydi.
Aziz SANCAR 1946-
Kazandığı Nobel Ödülü ile göğsümüzü kabartan Aziz Sancar, bir akademisyen, moleküler biyolog, biyokimyager ve bilim insanıdır. Atatürk’e olan hayranlığıyla da tanınan ünlü isim, tıp eğitimini İstanbul’da tamamladıktan sonra Amerika’ya gitmiş ve çalışmalarına orada devam etmiştir.
DNA onarımı üzerine yaptığı çalışmalarla ün kazanmış, uzun yıllar boyunca kendisini bilime adamasının en büyük meyvesini 2015 Nobel Kimya Ödülü ile almıştır. Hem Amerika hem de Türkiye vatandaşı olan Aziz Sancar, ülkenin ilerlemesi için yaptığı konuşmalarla sayısız insanın hayranlığını kazanmıştır.
Aydın Sayılı (1913-1993)
Türkiye’de bilim tarihçiliğinin yerleşmesini sağlayan bilim adamıdır.
Bilim tarihi dalında ilk doktora unvanına sahiptir.
1942 yılında Harvord Üniversitesi’nde bilim tarihi alanında doktora yapmıştır.
Yaşam boyu verdiği hizmetten dolayı UNESCO ödülüne layık görülmüştür.
2009 yılından itibaren 5 Türk Lirası banknotlarının arka yüzünde resmi bulunmaktadır.
Mahmut Gazi YAŞARGİL 1925-
Mahmut Gazi Yaşargil bir Türk tıp bilim adamı ve beyin cerrahıdır. 1925 yılında Diyarbakır’da doğdu. Mikro Nörocerrahi’nin kurucusudur. Yaşargil, epilepsi ve beyin tümörlerini kendi tasarımı aletlerle tedavi etmiştir.
Cahit ARF(1910-1997)
Cahit Arf 1910’da doğdu ve 1997’de öldü. Cebir çalışmaları nedeni ile Dünya çapında ünlüdür. Matematik biliminde, Cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılımasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan “Arf Sabiti“, “Arf Halkaları” ve “Arf Kapanışları” gibi terimleri bularak, matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi Helmut Hesse ile birlikte, Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi. 10 Türk lirasının arka yüzünde Cahit ARF’ın resmi bulunmaktadır.
Mimar SİNAN
Hala çözülemeyen mimari gizemlere sahip büyük mimardı. Pratik bir zekâsı vardı, böylece en büyük kubbeyi dört sütun üzerine yerleştirmeyi başardı. Binaların daha sağlam olmasını sağlayan ve bina temelini sabitlemek için kullanılan ray sistemini icat etti. Selimiye Camii, Mimar Sinan’ın ustalık eseridir.
CEZERİ
Otomatik cihazlar yapan ilk Türk oldu. Mühendis ve bilim adamıydı. Sibernetik biliminin kurucusu olarak adlandırılır ve en eski robotları yapan mühendistir. Su ve mekanik ekipmanların yardımıyla çalışan makineler i icat etti.
BİRUNİ
973’te doğdu ve 1051’de öldü. Dünyanın kendi ekseni etrafında döndüğünü keşfeden kişi oydu. Ayrıca Amerika, Japonya ve Ümit Burnu’nun varlığı hakkında konuşan ilk bilim adamıydı. Matematik, Jeoloji, Coğrafya, Tıp, Felsefe, Fizik, Astronomi ile ilgili kitaplar yazdı.
PİRİ REİS
Piri Reis Osmanlı Deniz Kuvvetlerinin amirali, dünyaca ünlü coğrafyacı ve haritacı idi. 1513 yılında günümüz haritaları ile neredeyse aynı olan ilk dünya haritasını çizdi. 1528’de ikinci Dünya haritasını çizdi ve bu haritada Amerika’yı ayrıntılarla gösterdi.
İbn-i Sina (980 - 1037)
İbn-i Sina, tıp, psikoloji, farmakoloji, jeoloji, fizik, astronomi, kimya ve felsefe alanında bir deha ve bilim adamıdır. Aynı zamanda "Avicenna" adıyla ve "El- Kanun" (Canon) kitabıyla tıbba yapmış olduğu büyük katkıdan dolayı tüm dünyaca "Modern Tıbbın Babası" olarak tanınır.
Hezarfen Ahmet Çelebi (1609 - 1640)
Osmanlı Devleti döneminde geliştirdiği takma kanatlarla uçmayı başaran ilk Müslüman Türk bilgindir.
Thomas Alva Edison
Elektrik ampulünü icat eden Thomas Edison, 20. yüzyılın en büyük mucitlerinden birisidir.
Alexander Graham Bell
Alexander Graham Bell, telefonu icat etmesiyle hafızalara kazınmıştır. Ayrıca elektrikli yazı makinesinin, fotoğraf makinesinin ve sinema makinesinin mucididir.
Isaac Newton
İngiliz fizikçi ve matematikçi Sir Isaac Newton, yer çekimi yasasıyla ünlüydü, 17. yüzyılın bilimsel devriminde etkiliydi.
Marie Curie (1867- 1934)
Polonyalı fizikçi ve kimyacıdır. Uranyumla yaptığı deneyler sırasında radyoaktiviteyi keşfetmiştir ve nobel kimya ödülünü almıştır. Toryumun radyoaktif özelliğini buldu ve radyum elementini ayrıştırdı. Radyoloji biliminin kurucusudur.
Nikola Tesla (1856 - 1943)
Sırp fizikçi ve çok büyük buluşlara imza atmış bilim adamıdır. Önceleri Edisonun yanında çalışan Tesla daha sonra ayrılmıştır. Bugün kullandığımız floresan, radar, MR Nikola Tesla'nın teorileri kaynaklık edinilerek yapılmış projelerdir.
Louis Pasteur (1822 - 1895)
Fransız mikrobiyolog ve kimyagerdir. Kuduz aşısını bulmuştur. Mayalanma olayında ve bulaşıcı hastalıklarda mikroorganizmaların sorumlu olduğunu kanıtladı. Kendiliğinden türeme teorisini çürüttü.
Galileo Galilei (1564 - 1642)
Orta çağdaki bilim anlayışında devrim yaratan modern bilimin ve bilimsel yöntemin babası olarak bilinmektedir. O zamanlar evrenin merkezinin dünya olduğu ve gökyüzünde güneşte dahil görünen her şeyin dünya etrafında döndüğü düşünülüyordu. Galilei evrenin merkezinin dünya olmadığını dünyanın da tıpkı gökyüzünde görülen yıldızlar gibi bir gezegen olduğunu ve güneşin etrafında döndüğünü keşfetmiştir. Kilise tarafından afaroz edilmiş ve hapsedilmiştir. Galilei her şeye rağmen "yine de dönüyor" demiştir.
Pisagor (mö. 570 - 495)
Matematiğe birçok katkıda bulunan ve sayıların babası olarak anılan Pisagor yine bugün oynadığımız bilgisayar oyunlarında sürekli hesaplanan pisagor bağlantısını bulmuştur.
Alexander Fleming 1881 – 1955.
Yaralar ve enfeksiyonların antiseptik ajanlarla tedavi edilmesinin, herhangi bir önlem alınmadıkça ölüme neden olduğunu keşfetti. Penisilin keşfetti ve antibiyotik dirençli bakterilerin yükselişini öngördü.
Louis Pasteur 1822 – 1895.
Modern mikrobiyolojinin babası; Ayna-görüntü moleküllerini keşfederek kimyayı ve biyolojiyi değiştirdi; anaerobik bakteriyi keşfetti; hastalıklara mikropların neden olduğu teorisini kurdu; Pastörizasyonla gıdanın muhafaza edilmesini icat etti.
Bilim Adamının Özellikleri
Yaşamımızı kolaylaştıran icatlar, keşifler kolay kolay ortaya çıkmamıştır. Bilim insanlarının azmi, çalışması bizi bugünkü teknolojiye ulaştırmıştır.
Bilim insanları yaptıkları çalışmalar ve taşıdıkları özelliklerle gelecek nesillere örnek olmuşlardır.
- Zorluklar karşısında pes etmez
- Sabırlıdır
- Planlıdır
- Tarafsızdır
- Araştırmacıdır
- Meraklıdır
- Yeniliklere açıktır
- Bilimsel düşünür
- İyi bir gözlemcidir
- Şüphecidir
- Kararlıdır
Uyarı: Bir yerde bilimin gelişebilmesi için en önemli unsurlardan birisi de özgür düşünce ortamının olmasıdır. Orta Çağ’da Avrupa’da bir bilim insanı olan Giardino Bruno evrende dünyadan başka gezegenler olduğunu söylemesi nedeniyle bu düşüncesine karşı olan din adamları tarafından idam edilmiştir.
- Siz de kendinizde yukarıdaki özelliklerden görüyorsanız bir bilim insanı olabilirsiniz.
- Günümüzde buluşların birçoğu bilim insanlarının merakından ortaya çıkmıştır.
- Bilim insanı merak ettiği konuyu sabırla, kararlılıkla çalışarak ve aklını kullanarak bulmayı başarmıştır.
Bilimsel Etik
Bilgi Kaynağı: Bilimsel çalışma yaparken farklı kaynaklardan bilgi ediniriz. Bilgi edinmek amacıyla kullandığımız her türlü kaynak bilgi kaynağı olarak adlandırılır.
Yararlandığımız bilgi kaynakları her geçen gün artmaktadır. Bilimsel kitaplar, süreli yayınlar, ansiklopediler ve Genel Ağ temel bilgi kaynaklarıdır
Kaynak: Mehmet ÇELİK